İkinci uşaq dünyaya gələndə ailədə sevinclə yanaşı böyük uşaq üçün qarışıq və ağır duyğular da ortaya çıxa bilir. Bu, “qısqanclıq sindromu” kimi tanınsa da, əslində uşağın bir anda dəyişən ailə dinamikasını anlamaya çalışmasının tamamilə təbii nəticəsidir. Böyük uşaq yeni qardaşının doğulmasıyla təkcə evdəki düzənin deyil, ana-atanın diqqətinin, maraqlarının və davranışlarının da dəyişdiyini hiss edir. Bu hisslər onun üçün həm anlaşılmaz, həm də qorxuducu ola bilər.
Böyük uşaq çox zaman əvvəl sahib olduğu xüsusi yerin “əlindən alındığını” düşünür. Ana və ata artıq yeni körpə ilə çox məşğuldur, yuxusuzdur, yorğundur və bu da istər-istəməz böyük uşaqda “mən artıq vacib deyiləmmi?” sualını yaradır. Bu sual içində həm kədər, həm hirs, həm də çaşqınlıq daşıyır. Uşaq eyni anda həm qardaşını sevir, həm də ona görə öz yerini itirdiyini zənn edir. Duyğuların bu ziddiyyəti ona çox ağır gəlir və o, bu qarışıqlığı davranışları ilə ifadə etməyə başlayır.
Bəzi uşaqlar əvvəlki davranışlarına qayıdır: yenidən əmmək istəmək, altını islatmaq, ağlamağı artırmaq, hər şeydə kömək gözləmək kimi regressiya əlamətləri ortaya çıxır. Bu, diqqət çəkmək üçün edilən şıltaqlıq deyil — uşağın “yenidən sevilmək” ehtiyacından doğan çox dərin bir çağırışdır. Digərləri isə daha çox aqressiv davranır: qardaşına toxunmaq, oyuncaqlarını qırmaq, valideynə qarşı hirslənmək kimi. Bu aqressiya sevginin yoxluğundan deyil, qorxunun ifadəsindən ibarətdir.
Böyük uşaq birdən-birə iki hiss arasında qalır: “məni sevirlərmi?” və “bəs indi mən kiməm?”. Onun kimlik anlayışı da sarsılır, çünki artıq tək uşaq deyil; “abi”, “bacı” roluna alışmaq üçün zamana ehtiyacı var. Bu dəyişiklik beynində emosional dalğalanmalar yaradır və uşaq bu yeni yerə uyğunlaşana qədər də içindəki fırtına sakitləşmir.
Valideynin burada rolu çox böyükdür. Böyük uşaq sevildiyini, görülüyünü və dəyərli olduğunu hiss etdikcə qısqanclıq yumşalır. Ana-atanın kiçik də olsa xüsusi zaman ayırması, onun duyğularını dinləməsi, onu prosesə daxil etməsi — məsələn, alt dəyişmə zamanı kömək istəmək, qardaşı haqqında fikirlərini soruşmaq — uşağın “mənim hələ də yerim var” mesajını almasına kömək edir.
Təhlükəli olan qısqanclığın olması deyil, uşağın bu duyğu ilə tək qalmasıdır. Ona özünü ifadə etməsi üçün güvənli bir mühit yaradıldıqda, hissləri qəbul edildikdə və müqayisədən qaçıldıqda, qısqanclıq zamanla yerini sevgi dolu bir bacı-qardaş münasibətinə buraxır.
İkinci uşaq ailəyə böyük sevinc gətirsə də, böyük uşaq üçün həyatın tamamilə yenidən qurulduğu bir dövrdür. Bu dövrdə anlayış, səbir və sevgi göstərildikcə o, öz rolunu tapır, yeni bacı-qardaşlıq bağını qəbul edir və ailənin dəyişən şəkli içində öz yerini yenidən qurur. Bu, təkcə qısqanclığın yox olmasına deyil, onun emosional baxımdan güclənməsinə də xidmət edir.