Körpələrdə ishal çox yaygın rastlanan hallardandır və valideynlər üçün həm narahatlıq, həm də çaşqınlıq yarada bilər. Bəzən sadə səbəblərlə ortaya çıxır, bəzən isə həkim müdaxiləsi tələb edən ciddi vəziyyətlərə işarə edə bilər. Körpənizin sağlamlığını düzgün qiymətləndirmək üçün səbəbləri və riskləri bilmək vacibdir.
1. Virus infeksiyaları – ishalın ən geniş yayılmış səbəbi
Körpələrdə ishalın ən çox rastlanan səbəbi rotavirus və digər virus infeksiyalarıdır. Bu viruslar mədə-bağırsaq sisteminə təsir edir və ishala əlavə olaraq qızdırma, qusma və iştahasızlıq yarada bilər.
2. Qidalanma dəyişikliyi
Yeni bir qidalanma üsuluna keçid — məsələn, əmizdirmədən süni qidaya keçmək və ya əlavə qidalara başlamaq — körpənin həzm sistemini çaşdıra bilər. Bəzən bədən bu dəyişikliyə uyğunlaşana qədər ishal olur.
3. Süd və ya qida allergiyası
Körpənin bəzi zülallara (xüsusilə inək südü zülalına) qarşı həssaslığı həm ishala, həm də qarın ağrılarına, qaz sancısına, səpkilərə səbəb ola bilər. Əlamətlər təkrarlanırsa, pediatrla məsləhətləşmək vacibdir.
4. Antibiotik istifadəsi
Antibiotiklər bəzən bağırsaq florasını pozaraq ishala səbəb ola bilər. Xüsusilə körpələrdə bu təsir daha güclü hiss olunur. Müalicə bitəndən sonra bağırsaq balansı adətən öz-özünə bərpa olur.
5. Diş çıxarma dövrü
Düzdür, diş çıxarma özü ishala birbaşa səbəb olmur. Amma bu dövrdə körpələr hər şeyi ağızlarına aparır və mikroblara daha çox məruz qalırlar. Bu da yüngül ishal epizodlarını artırır.
6. Çirkli su və gigiyena problemləri
Əllərin, oyuncaqların və qidaların kifayət qədər təmiz olmaması bakterial infeksiyalara yol aça bilər. Bu da kəskin ishala, bəzən isə daha ağır mədə-bağırsaq pozğunluqlarına səbəb olur.
Nə zaman həkimə müraciət etmək lazımdır?
Aşağıdakı hallardan biri varsa, mütləq həkim müayinəsi vacibdir:
İshal 24–48 saatdan çox davam edirsə
Körpə çox susuz görünürsə (ağlamada yaş olmaması, quru ağız, az sidik)
Qusma eyni vaxtda davam edirsə
Nəcisdə qan və ya selik varsa
Körpənin temperaturu yüksəlibsə
Körpə çox halsız və yuxulu görünürsə
3 aydan kiçik körpədə ishal müşahidə olunursa – bu, təcili qiymətləndirilməlidir
Valideyn nələri etməlidir?
Körpənin maye qəbulunu artırmaq (ana südü, formula, ORS məhlulu)
Həkim məsləhəti olmadan dərman verməmək
Havanı, əlləri, oyuncaqları təmiz saxlamaq
Qidalanmada birdən-birə dəyişiklik etməmək
Nəticə
Körpələrdə ishal hər zaman panik səbəbi deyil, amma diqqətli olmaq mütləqdir. Ən yaxşı qərarı valideynin müşahidəsi və həkimlə sıx əlaqə verir. Sakit qalmaq, əlamətləri izləmək və vaxtında reaksiya göstərmək körpənizin rahat bərpa olmasına kömək edir.