Uşaqların sağlam dişlərə sahib olması yalnız gülüşün gözəlliyi üçün deyil, həm də ümumi sağlamlıq üçün vacibdir. Ağız sağlamlığı həzm prosesinə, danışıq qabiliyyətinə, özünə inama və sosial münasibətlərə birbaşa təsir göstərir. Sağlam dişlərin təməli isə hələ körpəlik dövründən atılır.
Körpəlik dövrü: İlk diş çıxmamışdan belə, körpənin ağız gigiyenasına diqqət etmək lazımdır. Hər gün diş ətlərini yumşaq, nəm tənziflə silmək, süd dişlərinin sağlam çıxmasına kömək edir. İlk süd dişi görünən kimi isə yaşına uyğun yumşaq diş fırçası və az floridli uşaq diş məcunu ilə gündə iki dəfə fırçalamağa başlamaq vacibdir. Süd dişləri tez-tez “müvəqqətidir” deyə laqeyd yanaşılsa da, onlar daimi dişlər üçün yol göstərir. Onların erkən çürüməsi gələcəkdə dişlərin əyri çıxmasına və çənə quruluşu problemlərinə səbəb ola bilər.
Məktəbəqədər dövr: Bu mərhələdə uşaqlar artıq müxtəlif qidalar yeyir və şirniyyata daha çox meyl göstərirlər. Şirniyyat, qazlı içkilər və şəkərli qidalar diş çürüməsinin əsas səbəbləridir. Buna görə şirniyyatları gündəlikdən çıxarmaq, şəkərli içkiləri su ilə əvəz etmək, qidalanmadan sonra dişləri fırçalamağı vərdiş halına gətirmək lazımdır. Əgər şirniyyat verilirsə, bunu yemək vaxtına yaxın etmək və sonra dişləri təmizləmək daha yaxşıdır.
Məktəb yaşı: Bu dövrdə uşaq artıq dişlərini özü fırçalaya bilir, lakin valideyn nəzarəti hələ də vacibdir. Səhər yeməyindən sonra və gecə yatmazdan əvvəl ən azı 2 dəqiqə diş fırçalamaq qaydası pozulmamalıdır. Məktəb illərində daimi dişlər çıxmağa başladığı üçün onların qorunması üçün ildə ən az iki dəfə diş həkiminə getmək tövsiyə olunur. Bundan başqa, dişlərin aralarını təmizləmək üçün uşaq yaşına uyğun diş ipi istifadəsinə başlamaq da faydalıdır.
Yeniyetməlik: Yeniyetməlik illərində diş sağlamlığı həm estetik, həm də sosial baxımdan daha ön plana çıxır. Bu yaşda ortodontik problemlər – diş əyrilikləri, çənə quruluşu pozğunluqları – daha aydın görünür. Vaxtında ortodont məsləhəti almaq gələcəkdə uzunmüddətli müalicələrin qarşısını alır. Yeniyetmələrdə diş ipindən istifadə, ağız yaxalayıcı mayelər və düzgün qidalanma vərdişlərini möhkəmləndirmək lazımdır. Enerjili içkilər, qazlı içkilər və siqaret diş rəngini dəyişir, minanı zəiflədir və ağız qoxusuna səbəb olur – bu vərdişlərdən uzaq durmaq gülüşün sağlam qalması üçün şərtdir.
Hər yaş üçün qızıl qaydalar: Həyatın bütün dövrlərində diş sağlamlığını qorumaq üçün bəzi dəyişməz qaydalar var: gündə iki dəfə diş fırçalamaq, şəkərli qidaları məhdudlaşdırmaq, ildə iki dəfə diş həkiminə getmək, diş ipindən müntəzəm istifadə etmək və kalsium, vitamin D ilə zəngin qidalar qəbul etmək. Əlavə olaraq, diş fırçasını hər 3-4 aydan bir dəyişmək və uşağın yaşına uyğun fırça seçmək də vacibdir.
Körpəlikdən gəncliyə qədər hər mərhələdə diş sağlamlığına diqqət yetirmək yalnız estetik baxımdan deyil, həm də ümumi sağlamlıq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Sağlam gülüş ömür boyu davam edən düzgün vərdişlərlə qorunur və bu vərdişlərin ilk müəllimi isə valideynlərdir.