“Göy niyə bu qədər mavidir?”, “Mən nə vaxt böyüyəcəm?”, “Sən öləndə mən tək qalacam?” – bu cür suallar bir valideyn üçün bəzən sadə, bəzən təəccüblü, bəzən də düşündürücü ola bilər. Uşaq sual verəndə sanki dünyanın qapısını döyür. Amma o qapının arxasında sadəcə cavab yox, bir də sevgi və diqqət gözləyir.
Uşaqlar sual verməklə dünyanı anlamağa çalışırlar, amma bu yalnız ağlı öyrətmək məqsədi daşımır. Bu, həm də duyğusal bir əlaqə axtarışıdır. Bəzən “Niyə insanlar ağlayır?” sualının altında “Böyüklər ağlayanda qorxuram, bunu mənə izah et” mesajı yatır. Və ya “Niyə yatmaq lazımdır?” deyəndə, əslində “Yatmaq istəmirəm, çünki sən yanımda deyilsən” deyir.
Valideyn olaraq biz bəzən cavab verməyə çalışarkən, sualın arxasındakı duyğunu görmürük. Halbuki uşaq sual verəndə yoxlayır: “Məni dinləyirsənmi?”, “Mən sənin üçün maraqlıyam?” Bu səbəbdən uşaq bəzən eyni sualı dəfələrlə verir, çünki cavabdan çox reaksiya gözləyir. O sizin göz təmasınızı, səbrli səs tonunuzu və “Sənin sualın mənim üçün vacibdir” mesajınızı hiss etmək istəyir.
Ən gözəl cavablar bəzən “bilmirəm, amma birlikdə tapa bilərik” cümləsi ilə başlayır. Valideynin hər şeyi bilməsi vacib deyil – uşağın yanında olması və ona dəyər verdiyini göstərməsi kifayətdir. Əksinə, sualı kiçiltmək, məsxərəyə qoymaq və ya “belə şey soruşulmaz” demək, uşağın gələcəkdə sual verməkdən çəkinməsinə səbəb olur.
Uşağın sualı bəzən onun iç dünyasına açılan qapıdır. Bir cümləlik cavabla o qapını örtmək əvəzinə, qulaq asmaq, yanında olmaq, onu dinləmək daha böyük təsir yaradır. Çünki cavab vermək bilik öyrədir, amma dinləmək – dəyər hissi verir.
Yadda saxlayın: suallar uşaqların daxili böyüməsinin təbii hissəsidir. Onlar sual verməklə həm dünya ilə, həm də sizinlə əlaqə qururlar. Və siz hər dəfə bir sualı ciddiyə aldığınızda, uşağınıza “Sən varsın, səni eşidirəm və sən mənim üçün vacibsən” mesajını verirsiniz.
Bəzən cavabdan daha önəmli olan, o sualın verildiyi anda valideynin necə cavab verdiyidir – sözlə, baxışla, səbrlə və sevgi ilə.