Müasir dövrün uşaqları texnologiya ilə iç-içə böyüyür. Smartfonlar, planşetlər, televizorlar və kompüterlər artıq onların gündəlik həyatının bir hissəsinə çevrilib. Valideynlər üçün isə bu inkişaf həm rahatlıq, həm də narahatlıq mənbəyidir. Bəs görəsən, texnologiyanın uşaqların beyin inkişafına təsiri nə dərəcədədir?
Erkən yaşlarda uşaqların beyni çox sürətlə inkişaf edir. Bu dövrdə uşaqlar ətraf mühiti müşahidə edərək, sosial bacarıqlar, dil və motor qabiliyyətlərini formalaşdırır. Lakin uzunmüddətli ekran istifadəsi bu inkişafı ləngidə bilər. Araşdırmalar göstərir ki, 2 yaşdan kiçik uşaqlar üçün gündəlik ekran vaxtı bir saatdan artıq olduqda dil inkişafı və diqqət toplama bacarıqlarında problemlər yarana bilər.
Uşaqlar texnologiyadan istifadə edərkən bu fəaliyyətin forması da əhəmiyyətlidir. Məsələn, interaktiv öyrənmə proqramları və valideyn nəzarətində olan təhsil tətbiqləri uşağın inkişafına dəstək ola bilər. Lakin passiv şəkildə – məsələn, saatlarla cizgi filmi izləmək – beyində fəaliyyətin azalmasına səbəb ola bilər.
Texnologiyadan həddindən artıq istifadə uşaqlarda sosial bacarıqların zəifləməsinə, diqqət dağınıqlığına və emosional problemlərə səbəb ola bilər. Uşaqlar real ünsiyyət və oyun zamanı empati qurmağı, paylaşmağı və mübahisə etməyi öyrənirlər. Bu təcrübələri ekran qarşısında əldə etmək mümkün deyil.
Valideynlər Nə Etməlidir?
🕒 Ekran vaxtını məhdudlaşdırın: Yaşa uyğun ekran müddətinə riayət edin.
👨👩👧👦 Texnologiyanı birlikdə istifadə edin: Mümkünsə, ekran qarşısında uşaqla birgə vaxt keçirin və izlədiyi məzmunu izah edin.
🎲 Əyləncəli alternativlər təklif edin: Rəsm çəkmək, kitab oxumaq, açıq havada oyunlar və masaüstü fəaliyyətlər uşaqlar üçün daha faydalıdır.
🧘 Rutin yaradın: Ekran vaxtını günün müəyyən saatlarına uyğunlaşdırmaq uşağın vərdişlərini tənzimləməyə kömək edir.
Texnologiya düzgün istifadə edildikdə uşaqların öyrənmə prosesinə müsbət təsir göstərə bilər. Lakin balanslı və nəzarətli yanaşma çox vacibdir.