Uşaqlar duyğularını böyüklər kimi sözlərlə ifadə edə bilmədikləri üçün bəzən kiçik bir gərginlik belə böyük bir reaksiyaya çevrilə bilir. Həyacan, qorxu, ağrı, ayrılıq narahatlığı və hətta günün yorğunluğu… Bunların hamısı uşağın bir anda qarışıq hisslər yaşamasına səbəb ola bilər. Belə hallarda valideynlərin ən çox soruşduğu sual budur: “Uşağı necə tez sakitləşdirə bilərəm?”
Nəfəs məşqləri uşağa necə təsir edir?
Nəfəs, sinir sisteminin verdiyi reaksiyanı birbaşa dəyişdirən ən güclü vasitələrdən biridir. Uşaq qorxanda və ya narahat olanda nəfəs alıb-vermə sürətlənir. Bu da bədəndə “təhlükə siqnalı” yaradır. Nəfəsi yavaşlatmaq isə beyinə “hər şey qaydasındadır” mesajı göndərir.
Uşaqlar üçün nəfəs məşqlərinin əsas təsirləri:
ürək döyüntüsünü tənzimləyir
emosional partlamaları yumşaldır
həyəcanı azaldır
diqqəti toplayır
yuxuya keçidi asanlaşdırır
Həm sadədir, həm də bir neçə dəqiqəyə nəticə verir.
1) “Şar nəfəsi” – ən sevilən üsul
Uşaqdan təsəvvür etməsini xahiş edin ki, qarnında bir şar var.
Dərindən nəfəs alır → şar böyüyür
Yavaş nəfəs verir → şar kiçilir
Bu üsul uşağın həm diqqətini yayındırır, həm də nəfəsi ritmə salır.
2) “4-2-4” nəfəsi – ritmik sakitləşmə
4 saniyə burundan nəfəs al
2 saniyə saxla
4 saniyə yavaş ver
Bu, sinir sistemini çox tez balanslayır. 4 yaşdan yuxarı uşaqlarda rahat işləyir.
3) “Şam üfürmək” – oyun kimi nəfəs
Əlinizi sanki şam tutursunuzmuş kimi uzadın.
Uşaq yavaş-yavaş “şamı üfürməyə” çalışsın.
Burada əsas məsələ üfürmənin yavaş olmasıdır, çünki uzun nəfəsvermə sakitləşməni gücləndirir.
4) Qorxu və ya ağlama zamanı: “Birlikdə nəfəs alın”
Bəzən uşağın ən çox ehtiyacı olan şey modelləşdirmədir.
Valideyn yavaş nəfəs alıb verəndə uşaq avtomatik ritmi təkrarlamağa başlayır. Bu, xüsusilə də ağlama tutmaları, ayrılıq narahatlığı və həyəcan anlarında çox kömək edir.
Nəfəs məşqlərini nə vaxt tətbiq etmək olar?
bağçaya getməzdən əvvəl
yatmazdan əvvəl
qəzəb tutmaları zamanı
qorxu və ya əsəb anlarında
uzun günün sonunda rahatlama üçün
Daimi tətbiq olduqda, uşaq öz bədənini idarə etməyi öyrənir və narahatlıqları xeyli azalır.
Nəfəs məşqləri uşağı ani şəkildə sakitləşdirən, heç bir əlavə vasitə tələb etməyən və həmçinin emosional tənzimləmə bacarığını gücləndirən ən sadə üsullardandır. Uşağın ritmini dəyişmək üçün bəzən sadəcə bir neçə dərin nəfəs kifayətdir.
Valideyn üçün isə bu, həm rahat, həm də təsirli bir dəstək yoludur. 🌿