Valideynlik gözəl, bir o qədər də çətin bir yoldur. Hər kəs övladı üçün ən doğrusunu etmək istəyir. Amma bəzən yaxşı niyyətlə etdiyimiz davranışlar uzunmüddətli mənfi təsirlərə səbəb ola bilər. Təskinlik budur ki, bu səhvlərin çoxu kiçik dəyişikliklərlə düzələn vərdişlərdir. Gəlin birlikdə ən çox rast gəlinən valideyn səhvlərinə və onların sağlam alternativlərinə nəzər salaq:
Səhv: Uşağın yerinə geyinmək, yedirtmək, çantasını yığmaq...
Alternativ: Yaşına uyğun məsuliyyət vermək və bacardıqca öz işini özü görməsinə təşviq etmək. Bu, özünəinam və müstəqillik üçün vacibdir.
Səhv: Uşağın hisslərini görməməzlikdən gəlmək və susdurmaq.
Alternativ: “Niyə ağladığını başa düşmək istəyirəm” kimi ifadələrlə empati qurmaq və duyğularına yer vermək.
3. Hər səhvə dərhal cəza vermək
Səhv: Davranışın səbəbini anlamadan sərt reaksiya vermək.
Alternativ: Davranışın arxasındakı ehtiyacı anlamağa çalışmaq və uşaqla birlikdə həll yolları tapmaq.
4. Uşağı başqaları ilə müqayisə etmək
Səhv: “Bax, bacın necə sakit uşaqdır…”
Alternativ: Uşağın öz inkişaf tempini qəbul etmək və fərdi xüsusiyyətlərinə dəyər vermək.
5. Həddindən artıq qoruma
Səhv: Hər yıxılmaq cəhdində qabaqlayıb köməyə qaçmaq.
Alternativ: Təhlükəsizlik çərçivəsində təcrübə qazanmasına və səhvlərdən öyrənməsinə imkan yaratmaq.
6. Təqdir və tənqidin qeyri-balanslı olması
Səhv: Yalnız səhvlərə diqqət yetirmək, yaxşı davranışları görməmək.
Alternativ: Kiçik nailiyyətləri belə təqdir etməyi vərdişə çevirmək – bu, motivasiyanı artırır.
7. “Valideynəm deyə haqlıyam” yanaşması
Səhv: Uşaqla fikir mübadiləsi aparmadan yalnız qərar vermək.
Alternativ: Görüş bildirməsinə və dinlənilməsinə şərait yaratmaq. Bu, hörmətli bir münasibət qurmağın təməlidir.
Heç kim mükəmməl valideyn deyil – və olmaq məcburiyyətində də deyil. Amma hər gün bir az daha şüurlu, bir az daha empatik olmaq mümkündür. Uşaqlar valideynlərini təkcə sözlərindən deyil, davranışlarından da öyrənir. Ona görə dəyişmək üçün heç vaxt gec deyil – hər düzəliş gələcəyin daha sağlam təməlidir.