Uşaqlar üçün danışmaq öyrənilən bir bacarıqdır və bu proses həyatın ilk illərində başlayır. Nitq inkişafı yalnız genetik faktorlardan deyil, həm də uşağın yaşadığı mühitdən, aldığı stimullardan və böyüklərlə ünsiyyətindən asılıdır. Ev şəraitində aparılan sadə, amma məqsədyönlü fəaliyyətlər uşağın söz ehtiyatını artırır, düzgün tələffüz etməsinə və öz fikirlərini ifadə etməsinə dəstək olur.
📚 1. Gündəlik Oxu Vərdişi Yaradın
Uşağa gündəlik kitab oxumaq onun dil və nitq inkişafı üçün ən güclü vasitələrdən biridir. Sadə sözlərlə yazılmış, şəkilli kitablar seçin və oxuyarkən səs tonunuzu dəyişdirərək onun diqqətini çəkin. Oxuduqdan sonra uşağa suallar verin: "Bu nədir?", "Səncə sonra nə olacaq?"
🎶 2. Uşaq Mahnıları və Ritmik Şeirlər
Musiqi və ritm uşaqların yaddaşını və artikulyasiya bacarığını gücləndirir. Məşhur uşaq mahnılarını birgə oxuyun, hərəkətlərlə müşayiət edin. Bu həm əyləncəli, həm də öyrədici olur.
🧸 3. Rollu Oyunlar və Kukla Danışığı
Uşaqlarla "evcilik", "mağaza", "həkim" kimi oyunlar oynamaq onları danışmağa təşviq edir. Kuklalarla dialoqlar quraraq, onlara müxtəlif rollar verərək uşağın cümlə qurma bacarığını inkişaf etdirə bilərsiniz.
🗣️ 4. Gündəlik Əşyalarla Danışaraq Öyrətmək
Gündəlik fəaliyyətləri uşağınıza danışaraq izah edin. Məsələn, yemək bişirərkən: “İndi kökü doğrayıram. Kök portağal rəngdədir.” Uşaqlar bu cür mətnlərdən yeni sözlər öyrənirlər.
✋ 5. Göz Kontakti və Səbirli Dinləmə
Uşağınız danışarkən göz kontaktı saxlayın və onun sözünü kəsməyin. Onun dediklərini maraqla dinləyin və cavab verin. Bu, onun öz fikirlərinə dəyər verildiyini hiss etməsinə və daha çox danışmağa həvəslənməsinə səbəb olacaq.
Nəticə
Nitq bacarığı uşaq inkişafının əsas sütunlarından biridir. Bu bacarığın güclənməsi üçün evdə ailə üzvlərinin rolu böyükdür. Səbirli olmaq, sevgi ilə dəstəkləmək və sadə gündəlik fəaliyyətlərlə uşağın danışığını inkişaf etdirmək mümkündür.